Uczniowie ZS w Korczynie na pokazach z fizyki

W dniu 12 maja dwudziestoosobowa grupa gimnazjalistów udała się do Rzeszowa na organizowane po raz dziewiętnasty przez Politechnikę Rzeszowska pokazy z fizyki.  Podczas pokazów prezentowane były doświadczenia z zachowania się cieczy i gazów, sił bezwładności, elektromagnetyzmu oraz optyki.

Dr Tadeusz Jasiński przedstawiał  zachowanie się cieczy oraz gazów w wyniku zmiany ciśnienia i temperatury. Najbardziej widowiskowe były doświadczenia z ciekłym azotem, który ulega skropleniu w temperaturze minus 196oC, więc w temperaturze pokojowej wrze, dlatego po umieszczeniu w ciekłym azocie rurki o temperaturze pokojowej, wydobywa się z niej charakterystyczna chmura pary azotu. Uczniowie mogli też zobaczyć doświadczenia potwierdzające prawo Pascala, Archimedesa oraz zaobserwować, jaki wpływ na temperaturę wrzenia cieczy  ma ciśnienie nad nią panujące. Ciekawym doświadczeniem pokazującym,  od czego zależy siła wyporu, jest zachowanie się „nurka Kartezjusza” w plastikowej butelce z wodą. Ściskając butelkę, zwiększamy w niej ciśnienie, co powoduje zmniejszenie objętości „nurka Kartezjusza” i wędruje on na dno butelki. Gdy puszczamy butelkę, zmniejsza się ciśnienie, nurek zwiększa objętość i zaczyna unosić się do góry. Doświadczenie dowodzi, że siła wyporu, którą w bardzo ciekawych okolicznościach odkrył Archimedes, zależy od objętości ciała zanurzonego w cieczy lub gazie.

W dalszej części pokazów dr Jan Mamczur  przedstawił doświadczenia potwierdzające istnienie siły bezwładności. To bardzo ciekawa siła, która pojawia się w ściśle określonej sytuacji, gdy ciało porusza się ruchem zmiennym po torze prostoliniowym lub ruchem jednostajnym po torze krzywoliniowym np. po okręgu. Bardzo dobrze można ją zaobserwować w przypadku, gdy wózek, na którym umieszczony jest wysoki klocek w kształcie prostopadłościanu, znajduje się  na równi pochyłej. Jeżeli wózek jest w spoczynku, to klocek przewraca się,  jeśli natomiast wózek swobodnie zjeżdża, to klocek, mimo że jest pochylony, pozostaje w równowadze. Dr Mamczur opowiedział również o sile Coriolisa, czyli sile bezwładności w ruchu obrotowym. Powoduje ona, że na półkuli północnej wyże kręcą się w prawo (jak wskazówki w zegarku), a wylewająca się woda z wanny tworzy wir obracający się również w prawą stronę.

Kolejna część pokazów, to doświadczenia z elektromagnetyzmu. Mgr Paweł Wnuk i mgr Krzysztof Kiszczak przedstawili doświadczenie Oersteda, które dowodzi, że wokół przewodnika z prądem powstaje pole magnetyczne. Uczniowie mogli zobaczyć, że jeżeli w polu magnetycznym umieścimy przewodnik z prądem, to pojawia się siła Lorentza. Zjawisko to wykorzystane jest w silnikach elektrycznych.

Doświadczenia z optyki prezentował dr hab. Tomasz Więcek. W zaciemnionej sali dokładnie można było zaobserwować bieg promienia świetlnego przechodzącego z wody do powietrza. Przy odpowiednim kącie padania na granicę wody i powietrza wyraźnie było widać zjawisko całkowitego wewnętrznego odbicia. Optyka to bardzo ciekawy dział fizyki. Dr Więcek znakomicie pokazał, jak można manipulować naszym  mózgiem, używając do tego zwierciadeł płaskich.

 

zdjęcia: archiwum Zespołu Szkół w Korczynie